Czeskie pigułki 'dzień po' budzą u nas emocje

Od 28 listopada w Czechach można w aptekach bez recepty kupić tzw. tabletki "dzień po". Zamiast recepty czeski aptekarz musi tylko sprawdzić w dowodzie osobistym, czy kupujący ma co najmniej 16 lat, i spisać jego dane w specjalnej ankiecie. Escapelle i Postinor Duo to środki z dużą dawką hormonów.

Zażyte w ciągu 72 godzin po stosunku płciowym bez zabezpieczeń nie pozwalają zagnieździć się zapłodnionej komórce jajowej w macicy, uniemożliwiając tym samym rozwinięcie się ciąży.

W rejonie Śląska Cieszyńskiego lokalne gazety już piszą o pierwszych Polkach pytających w czeskich aptekach o takie specyfiki. Gazety cytują z nazwiska aptekarkę z Czeskiego Cieszyna, która już sprzedała Polce specyfik.

Wczoraj sprawdziliśmy w kilku przygranicznych aptekach w rejonie Jesenika, czy tabletkami "dzień po" bez recepty interesują się Opolanki. Aptekarze twierdzą, że jeszcze nie, jednocześnie nie kryją swoich wątpliwości w tej sprawie. Część farmaceutów w Czechach wystąpiło z petycją do ministerstwa zdrowia.

Domagają się poszanowania ich wolności sumienia i prawa do odmowy sprzedaży takich tabletek, bo ich udostępnianie bez recepty pozbawia kobiety wcześniejszej możliwości skonsultowania się ze specjalistą.

- Nie sprzedam tego bez recepty - odpowiedziała nam farmaceutka z przygranicznych Mikulovic.
- Możemy to sprzedać tylko po okazaniu czeskiego dowodu osobistego. Zresztą w tej chwili nie mamy tego na składzie i trzeba by sprowadzić - mówią aptekarze ze Zlatych Hor.

- Jeśli będę w prawdziwej potrzebie, nie zawaham się zdobyć takie tabletki. Poproszę o pomoc koleżankę, która pracuje w Czechach. Pewnie ma takie możliwości - przyznaje anonimowo mieszkanka Nysy.

Escapelle jest środkiem medycznym oficjalnie zarejestrowanym także w Polsce i dostępnym w naszych aptekach na receptę. Postinor Duo został już wycofany jako przestarzały. Wśród ginekologów opinie na temat ich stosowania są podzielone.

- To środki, które we wczesnych ciążach mogą wywołać poronienie - twierdzi dr Norbert Krajczy, ginekolog i dyrektor szpitala w Nysie. - Nasi ginekolodzy raczej ich nie zapisują ze względów etycznych i medycznych, bo mogą wywołać negatywne skutki dla zdrowia kobiety. Młode pary dość często "szturmują" naszych lekarzy z prośbą o wypisanie takich medykamentów.

- To bezpieczny środek dla kobiety, zawiera ten sam skład chemiczny co niektóre tabletki antykoncepcyjne, choć w większej dawce - uważa z kolei dr Piotr Pośpiech, ginekolog i seksuolog z Opola. - Nie stosuje się go w przypadku stwierdzenia, że kobieta jest już w ciąży, bo to nie ma sensu. Nie znam przypadku, żeby jakiś lekarz odmówił pacjentce zapisania tego na receptę.

- Nikt nie jest w stanie stwierdzić w ciągu 3-4 dni po stosunku, czy kobieta zaszła w ciążę - przyznaje ginekolog proszący o zachowanie anonimowości. - Kiedy pacjentki są w trudnej sytuacji, bo nie zabezpieczyły się odpowiednio, to zapisuję ten specyfik i mówię: "Połknij i módl się, bo nie masz żadnych gwarancji sukcesu". Znam osoby, które to zastosowały i urodziły potem zdrowe dziecko. Nie można jednak tego stosować zbyt często jako środka antykoncepcyjnego, bo taka dawka hormonu szkodzi.

- Z punktu widzenia bioetyki z życiem ludzkim mamy do czynienia od momentu poczęcia - wyjaśnia ksiądz prof. Piotr Morciniec, bioetyk. - Kobieta, która sięga po takie tabletki, może się łudzić, że to jakiś "cudowny" środek antykoncepcyjny, ale faktycznie jego połknięcie przerywa życie i zabija jej dziecko, oczywiście, jeżeli się poczęło. Kwestia, jak ten problem rozstrzyga prawodawstwo w różnych krajach, jest w tym przypadku drugorzędna.
Czesi mają liberalne podejście do narkotyków, seksu i zapobiegania oraz przerywania ciąży. Stamtąd płyną do nas wszelkie obyczajowe "nowinki", stwarzając problemy prawne i etyczne. Tak jest też w przypadku kupna bez recepty pastylek "dzień po". W Polsce takie farmaceutyki są dostępne tylko na receptę.

W tym przypadku można mieć jednak wątpliwości, czy lista zatwierdzonych i dostępnych w sprzedaży leków nie jest sprzeczna z zapisami kodeksu karnego. Według artykułu 152 polskiego kodeksu karnego, za przerwanie ciąży grozi do 3 lat pozbawienia wolności, choć odpowiedzialność karna grozi tylko osobie dokonującej lub pomagającej w aborcji, a nie samej kobiecie. Kodeks nie definiuje, kiedy zaczyna się ciąża i czy w pierwszych dniach po stosunku można mówić o jej przerwaniu.

Lidia Sieradzka, rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Opolu, nie chciała komentować sytuacji hipotetycznej, czy Polka łykająca takie tabletki naraża się na odpowiedzialność prawną. Dotychczas prokuratorzy na Opolszczyźnie nie prowadzili śledztwa w sprawie podania tabletki "dzień po".

- Zażycie takiej tabletki nie powoduje odpowiedzialności karnej - komentuje specjalista od prawa karnego prof. Marian Filar. - Choćby dlatego, że udowodnienie przerwania ciąży w tym przypadku jest praktycznie niemożliwe. Przykład Czech pokazuje, że Polska staje się wyspą w oceanie, nasza polityka aborcyjna staje się "innym światem".

- Dopuszczanie takich środków ja nazywam dyktaturą człowieka, który nie pozwala się narodzić innemu człowiekowi - ripostuje ks. prof. Piotr Morciniec. - Proszę zwrócić też uwagę, że nawet w tak bardzo laickim kraju jak Czechy farmaceuci protestują przeciwko tej zmianie przepisów, mają bowiem świadomość, że faktycznie biorą na siebie współodpowiedzialność za zabicie człowieka.