Opolski rynek pracy się zmienia

Narodowy Bank Polski opublikował właśnie czwarty roczny raport z badań ankietowych rynku pracy przeprowadzanych wśród bezrobotnych i pracodawców.

Główne wnioski płynące z niego są optymistyczne: od 2013 roku wynagrodzenia Polaków rosną, osoby zatrudnione chętnie zmieniają pracę, spada liczba bezrobotnych, maleje też ryzyko utraty pracy. Ale diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach.

Okazuje się, że płace rosną szybciej, ale głównie z powodu ustawowego podnoszenia najniższego wynagrodzenia, a pracodawcy są skłonniejsi do podnoszenia elastycznych składników wynagrodzeń (jak premie) niż stałych. Trudno więc jeszcze mówić o rynku pracownika w tym zakresie. Nie ma też reguły, według której pracodawcy wprowadzają podwyżki - zwyczajowo wzrost wynagrodzenia podstawowego odbywa się w sposób nieplanowany.

Autorzy raportu zauważają, że inwestycje nie przekładają się na tworzenie nowych miejsc pracy. Zwykle wyższa technologia oznacza wręcz ograniczenie zatrudnienia albo wymianę załogi.

Tak dzieje się np. w jednej z firm produkcyjnych w powiecie opolskim, która zainwestowała w nowe linie technologiczne i szuka pracowników z umiejętnościami obsługi tych maszyn, planując rozstać się z tymi, którzy nie spełniają aktualnych wymagań szefostwa.

Takie przypadku będą się zdarzać coraz częściej, dlatego - co podkreślają autorzy raportu - konieczne jest wprowadzenie sprawnego systemu podnoszenia lub zmiany kwalifikacji. Z badań wynika np., że wybór szkoły średniej w znacznym stopniu determinuje dalszą ścieżkę edukacyjną, np. na studia dzienne trafiają głównie absolwenci liceów (tylko 1/12 absolwentów zawodowych szkół średnich kontynuuje edukację w trybie dziennym, a jednocześnie czyni to 8/10 absolwentów ogólniaków).

Trudne w naszym kraju jest także godzenie nauki i pracy, co z kolei jest powszechne za granicą i taki model powinien być wdrażany także u nas. A dopiero raczkuje. Studia dualne właśnie uruchomił Uniwersytet Opolski razem z firmą Sindbad dla przyszłych pilotów wycieczek. Część zajęć studenci mają na uczelni, a część w firmie, gdzie już otrzymują wynagrodzenie za pracę.

Rosnące zatrudnienie dotyczy głównie firm usługowych, a nie produkcyjnych (w których maleje) i jest ono mniej stabilne - dochodzi do częstej rotacji pracowników, zatrudniania na umowy czasowe, rośnie znaczenie elastycznych wynagrodzeń. Obecnie ponad 60% Polaków pracuje w sektorze usługowym, dwa razy więcej niż w przemyśle.

- W naszej firmie rotacja pracowników jest ogromna. Nie ma miesiąca bez odejść i nowych przyjęć - mówi Anna, pracująca jako przedstawiciel handlowy w jednym z opolskich przedsiębiorstw usługowych. - Co rusz ktoś się zwalnia, bo szef ani myśli podnosić wynagrodzeń osobom, które zdobyły doświadczenie i sprawdzają się na stanowiskach, a pracują za najniższą krajową. Pracodawca wychodzi z założenia, że zawsze kogoś znajdzie, ale nie myśli o tym, że to bardzo utrudnia pracę zespołu i wpływa na jakość naszych produktów.

Z raportu płynie też wniosek, że polscy pracodawcy nie korzystają z elastycznych form zatrudniania. Niepełny wymiar czasu pracy, nadgodziny, outsourcing i umowy cywilnoprawne realizuje znaczna grupa firm, ale w odniesieniu do względnie małej liczby pracowników. Popularność tych form jest większa w sektorze usług (głównie turystyka, handel, administrowanie oraz działalność profesjonalna).

- Tymczasem niewielkie wykorzystanie rozwiązań umożliwiających łączenie ról życiowych i rodzinnych stanowi barierę w zwiększaniu aktywności zawodowej - zauważają ekonomiści opracowujący raport.