Leki zamiast do aptek trafiają za granicę

W aptekach na Opolszczyźnie coraz trudniej jest kupić nowoczesne insuliny, takie jak: Humalog, NovoMix czy Mikstard. Pacjenci muszą też polować na preparaty przeciwzakrzepowe, stosowane profilaktycznie np. po urazach, operacjach, zalecane kobietom w ciąży czy podróżnym wybierającym się w dłuższą trasę. Chodzi zwłaszcza o clexane i fraxiparinę.

- Ja ciągle staję przed dylematem, bo np. na clexane czeka w danym dniu w kolejce 8 pacjentów, a mnie udaje się załatwić tylko 2 opakowania - mówi Marek Tomków, farmaceuta z apteki "Na zdrowie" w Oleśnie. - Każdy z nich tego preparatu pilnie potrzebuje. Czy mam wobec tego zrobić losowanie? Bo nie widzę innego wyjścia.

Podobna sytuacja już od dłuższego czasu jest w całym kraju. Teraz się zaostrzyła. Braki dotyczą też innych leków: onkologicznych, gastrologicznych, psychiatrycznych. Dlaczego?

- Ceny leków w Polsce dzięki negocjacjom Ministerstwa Zdrowia z firmami farmaceutycznymi należą do najniższych w Unii - wyjaśnia dr Rajmund Miller, poseł PO z Nysy, członek sejmowej Komisji Zdrowia. - Z jednej strony to dobrze. Z drugiej - spowodowało to wywóz farmaceutyków za granicę, gdzie zysk z ich sprzedaży jest kilkakrotnie wyższy.
Posłowie PO złożyli projekt zmian w prawie farmaceutycznym, który ma ten proceder ukrócić. - Mamy nad nim obradować jeszcze w grudniu - dodaje poseł Rajmund Miller.

Prawo obowiązujące w krajach Unii nie zabrania nikomu handlu lekami. Rzecz w tym, że w Polsce obrót farmaceutykami całkowicie wymknął się spod kontroli.

Rząd wynegocjował z firmami farmaceutycznymi niższe ceny, dopłaca też do lekarstw, by pacjenci mogli ich więcej zakupić i były dla nich bardziej dostępne, co zaczęły wykorzystywać nieuczciwe hurtownie i apteki, które chcą się łatwo i szybko dorobić.

To za ich sprawą tańsze, najbardziej chodliwe specyfiki są masowo wywożone za granicę, a to powoduje, że coraz trudniej kupić je w kraju.

- Przykładowo pacjent płaci w aptece na receptę za jedno opakowanie insuliny Humalog 40 zł - tłumaczy Maciej Zaklika z sieci aptek "Na dobre i na złe" na Opolszczyźnie. - Natomiast hurtownia musi zapłacić za nie producentowi 121 zł. Aptekom może je sprzedać z marżą nie większą niż 5 procent. Z kolei w Niemczech to samo opakowanie insuliny kosztuje cztery razy więcej. Hurtownia, wysyłając insulinę za granicę, zamiast do apteki w kraju, zarabia więc na opakowaniu kilkakrotnie więcej.

W wielu przypadkach w proceder ten zamieszane są też apteki. Polega to na tym, że zamawiają one w hurtowni np. 200 opakowań danego leku, chociaż tyle go nie potrzebują, a potem 180 odsprzedają tej samej lub innej hurtowni. A na końcu dzielą się zyskami.

W projekcie nowelizującym prawo farmaceutyczne, który trafił w listopadzie do Sejmu, posłowie Platformy Obywatelskiej chcą, żeby całą kontrolę nad przebiegiem dystrybucji leków, od producenta do apteki, sprawował Główny Inspektorat Farmaceutyczny, poprzez wojewódzkich inspektorów.

- Firma farmaceutyczna, hurtownia, jak i apteka będą musiały co tydzień przekazywać GIF, jakie leki mają, ile ich sprzedają oraz jakie posiadają zapasy w magazynach - tłumaczy Rajmund Miller, członek sejmowej Komisji Zdrowia. - Wprawdzie wywóz leków jest zgodny z prawem unijnym, ale jeśli hurtownia zechce jakieś farmaceutyki sprzedać, będzie musiała najpierw to zgłosić i zaczekać tydzień, aż GIF wyrazi na to zgodę.

Gdy okaże się, że chodzi o leki, których brakuje w naszych aptekach, GIF będzie mógł ich wywóz wstrzymać.

- Projekt został zgłoszony w trybie pilnym, jeśli wejdzie w życie, a myślę, że tak, zrobimy rewolucję - dodaje dr Miller. - Dzięki temu zabezpieczymy rynek leków dla polskiego pacjenta już w 2015 roku.

Na liście preparatów najczęściej wywożonych za granicę s ą m.in. zoladex dla chorych na raka, salofalk na wrzody dwunastnicy i chorobę Leśniowskiego-Crohna, madopar na chorobę Parkinsona, keppra na padaczkę, przeciwpsychotyczny rispolept i seretide na astmę.