Jak Praszka utraciła prawa miejskie

Mirosław Dragon
Mirosław Dragon
Praszka przez wiele lat była miastem granicznym. Na zdjęciu granica na rzece Prośnie, która oddzielała Praszkę od Zawisny (dzisiaj Zawisna jest już częścią miasta, kiedyś była osobną wioską).
Praszka przez wiele lat była miastem granicznym. Na zdjęciu granica na rzece Prośnie, która oddzielała Praszkę od Zawisny (dzisiaj Zawisna jest już częścią miasta, kiedyś była osobną wioską). Muzeum w Praszce
Po klęsce powstania styczniowego Praszka została zdegradowana do rangi zwykłej osady.

W połowie XIX wieku Praszka byłą siedzibą gminy. W mieście był magistrat, na którego czele stał burmistrz (w latach 1854-1867 był nim Aleksander Olszakowski), który podlegał naczelnikowi powiatu z Wielunia.

Lata sześćdziesiąte XIX wieku były w historii Praszki dekadą ważnych wydarzeń. Najpierw, w 1861 roku zmarł hrabia Tomasz Potocki, właściciel Praszki.

Praszka była wówczas nadgranicznym miasteczkiem, którego połowę mieszkańców stanowili Żydzi. W 1858 roku miasto zamieszkiwało 1808 ludzi, z czego 914 Żydów, 891 Polaków i 3 Niemców.

W 1863 roku wybuchło Powstanie Styczniowe, w którym Praszka również zapisała swój rozdział. Szmuglowano tutaj broń dla powstańców.

4 kwietnia 1863 roku doszło do bitwy pod Kuźniczką (folwarku pod miastem), podczas której oddział majora Józefa Oksińskiego odparł Moskali.

Klęska powstańców oznaczała nieszczęście również dla Praszki. 11 maja 1864 roku w Wieluniu w ramach represji popowstańczych powieszony został Antoni Sandomirski, mieszczanin z Praszki. Potoccy musieli zapłacić 470 rubli kontrybucji.

Cała Praszka została wkrótce zdegradowana.

Nie chcieli mieć miasta

W 1869 roku władze carskie wprowadziły reformę administracyjną. Ukaz carski informował: "Te z miast, które z powodu nieznacznej liczby mieszkańców, małego rozwoju handlu i niedostateczności dochodów nie mają w rzeczywistości znaczenia miast, przemianować na osady".

Praszka utraciła wówczas prawa miejskie. Stała się osadą i stolicą powiększonej gminy, do której włączono Strojec i Kowale.

Osadą rządził sołtys, którego zwierzchnikiem był rządzący gminą wójt. Sołtysami Praszki byli: Walenty Patyk, Jan Krzemiński, (1900-06), Aleksander Jurczyński (1906-09), Kazimierz Owczarek (1909-12), Franciszek Łucki (1912-14).

Wójtami gminy byli: Michał Szulc (1871-85), Rudolf Francki (1886-91), Ignacy Wieloch z Wierzbia (1891-1900), Wincenty Noga z Kowali (1900-03), Stanisław Grygosiński (1903-09), Tomasz Jachymski z Gany (1909-14).

Prawa miejskie Praszka odzyskała dzięki I wojnie światowej. Najpierw w 1917 roku przywrócili je Niemcy (po zajęciu Praszki), w dwa lata później 4 lutego 1919 roku rangę Praszki jako miasta potwierdziły władze II Rzeczypospolitej.

Ciekawostką jest, że kiedy Niemcy ogłosili, że chcą przywrócić Praszce prawa miejskie, delegacja praszkowian pojechała do starosty do Wielunia, żeby zaprotestować. Mieszkańcy obawiali się bowiem wyższych podatków. Mimo protestów zostali mieszczanami.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska