Co warto wiedzieć o wypowiedzeniu

Zanotowała Lina Szejner
Teresa Rynkiewicz, z-ca inspektora Okręgowego PIP w Opolu odpowiada na pytania związane ze zwolnieniami pracowników.

- Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony?
- To zależy od tego, przez jaki okres pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy. Przedtem zależało to od stażu pracy nabytego w ciągu całego życia. Wypowiedzenie trwa dwa tygodnie, jeśli pracownik przepracował krócej niż sześć miesięcy. Miesiąc - jeśli był zatrudniony przynajmniej pół roku. Trzy miesiące - jeśli przepracował co najmniej trzy lata.
- Czy można z pracodawcą ustalić krótszy okres wypowiedzenia niż ten, który przewiduje kodeks pracy?
- Nie można, ale już po wypowiedzeniu umowy o pracę, strony mogą ustalić inny termin rozwiązania umowy. Warto jednak pamiętać o tym, że ustalenia dotyczące skróconego czasu odejścia nie zmieniają podstawowych zasad zwolnienia. Wypowiedzenie wraz z podaniem przyczyny zwolnienia i poinformowaniem o możliwości odwołania się do sądu pracy, powinno być wręczone na piśmie.
- Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę zawartą na czas określony?
- Nie wolno wypowiadać takich umów, które są zawarte do 6 miesięcy. Chyba, że umowa jest dłuższa niż pół roku. Wtedy okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie. Pracodawca nie musi uzasadniać powodu wypowiedzenia, ale strony muszą w umowie przewidzieć możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy za 2-tygodniowym wypowiedzeniem. Wszystkie umowy zawarte na czas określony można rozwiązać za porozumieniem stron.
- W jakim przypadku trzymiesięczne wypowiedzenie może być skrócone do miesiąca?
- Jest to możliwe, jeśli pracownik został zwolniony z powodu upadłości albo likwidacji firmy lub też zmniejszenia zatrudniania z przyczyn zakładu pracy (ekonomicznych). Wtedy jednak pracownikowi przysługuje równowartość wynagrodzenia za pozostałe dwa miesiące.
- Czy pracownik będący na wypowiedzeniu ma prawo do wolnych dni na poszukiwanie pracy?
- Jeśli pracownik sam wypowiada umowę - nie należą mu się wolne dni na szukanie nowej pracy. Jeśli to pracodawca wypowiedział umowę o pracę - pracownikowi przysługują wolne dni, które nie są urlopem. Jeśli wypowiedzenie nie przekracza miesiąca - przysługują dwa wolne dni, a jeśli pracownik otrzymał trzymiesięczne wypowiedzenie - trzy dni.
- Kiedy pracodawca nie może zwolnić pracownika?
- Nie można zwolnić pracownika za wypowiedzeniem (dyscyplinarnie - tak), jeśli do emerytury brakuje mu mniej niż dwóch lat, jeśli jest na urlopie (wypoczynkowym, wychowawczym, szkoleniowym, zdrowotnym) a także w czasie innej, usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Nie wolno zwolnić kobiety w ciąży, kobiety przebywającej na urlopie macierzyńskim oraz niektórych działaczy związkowych bez zgody zarządu organizacji związkowej.
- Czy ten przepis obowiązuje w sytuacji, kiedy firma ogłasza upadłość lub też się ją likwiduje?
- Nie, wtedy on nie obowiązuje
- Co to jest wypowiedzenie zmieniające?
- Mówimy o nim wtedy, gdy pracodawca przedstawi pracownikowi na piśmie nowe warunki pracy, inne stanowisko lub inne wynagrodzenie.
- Czy pracownik musi przyjąć te nowe warunki?
- Tak. Jeśli pracownik nie przyjmie tych nowych warunków, umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia.
- Czy trzeba je przyjąć od razu po wręczeniu pisma z wypowiedzeniem zmieniającym, czy też można się zastanawiać i na przykład w tym czasie szukać innej pracy?
- Pracownik ma czas na zastanawianie się do połowy okresu wypowiedzenia. Jeśli w tym czasie nie odmówi przyjęcia nowych warunków, szef ma prawo sądzić, że zostały one przyjęte.
- Czy szef musi wypowiedzieć warunki pracy także wtedy, gdy zmieniają się one dla pracownika tylko na kilka miesięcy?
- Nie musi tego robić, jeśli przenosi pracownika do innej pracy maksymalnie na trzy miesiące w roku. Nie może on jednak mniej zarabiać, a nowe warunki muszą odpowiadać jego kwalifikacjom.
- Czy pracownikowi, który rozwiąże umowę z pracodawcą bez wypowiedzenia, grożą jakieś konsekwencje?
- Tak. Pracodawca może pozwać takiego pracownika do sądu i domagać się odszkodowania równego jego wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia, jeśli pracodawca nie ponosi za to winy.
- Czy pracodawca może zwolnić pracownika bez wypowiedzenia?
- Tak. Jeśli pracownik ciężko naruszył podstawowe obowiązki, popełnił przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudniane na zajmowanym stanowisku lub jeśli z własnej winy stracił prawo do wykonywania zawodu.
- Kiedy pracodawca może zwolnić pracownika natychmiast, choć nie z jego winy?
- Jeżeli pracownik jest chory dłużej niż trzy miesiące, w czasie gdy był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy u danego pracodawcy. Nie dotyczy to sytuacji, jeśli nieobecność spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Można też zwolnić pracownika, który jest nieobecny dłużej, niż wynosi okres zasiłkowy (przez 6, 9 lub 12 miesięcy).
- Czy pracownik ma prawo w każdym przypadku, jeśli czuje się zwolniony niesłusznie, odwołać się do sądu pracy?
- Tak. Każdemu przysługuje takie prawo.
- Czy jeśli sąd stwierdzi, że wypowiedzenie było nieuzasadnione lub pracodawca przekroczył przepisy kodeksu pracy, pracownik może wrócić do pracy i czy należy mu się wtedy wynagrodzenie?
- Tak. W przypadku pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony, należy się wynagrodzenie za dwa miesiące, a gdy wypowiedzenie było trzymiesięczne - za jeden miesiąc. Jeśli niesłusznie zwolniony pracownik wygra w sądzie (np. kobieta w ciąży lub pracownik w wieku przedemerytalnym), przysługuje mu pensja za cały czas, kiedy nie pracował po wypowiedzeniu. W przypadku osób, które wygrały w sądzie, ale były zatrudnione na czas określony lub próbny, przysługuje tylko odszkodowanie, bez przywrócenia do pracy.
- Jeśli pracownik nie wierzył, że wygra w sądzie i zaczął pracę w nowej firmie, a zechce wrócić na swoje stare miejsce - w jakim trybie może się rozstać ze swoim nowym pracodawcą?
- Przed powrotem do dawnej firmy można bez wypowiedzenia, ale za trzydniowym uprzedzeniem pracodawcy, rozwiązać z nim umowę.
- Czy są takie sytuacje, kiedy pracownik może odejść z pracy bez wypowiedzenia i nie narusza przy tym przepisów?
- Pracownik ma takie prawo, jeśli lekarz stwierdzi, że jego praca szkodzi zdrowiu, a pracodawca nie chce przenieść pracownika na inne stanowisko. Można to zrobić nie narażając się na konsekwencje także w sytuacji, kiedy pracodawca ciężko naruszył obowiązki wobec pracownika - na przykład nie wypłacał mu wynagrodzenia.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska