Czerwona flaga, sierp i młot? Uważaj na surowsze kary za propagowanie komunizmu

W ubiegłorocznej nowelizacji kodeksu karnego propagowanie komunizmu uznane zostało za przestępstwo równe z propagowaniem nazizmu czy faszyzmu.

Oprócz rozszerzenia artykułu 256 §1 w kodeksie karnym dodano również artykuł 1a, który rozszerza odpowiedzialność karną o publiczne propagowanie jakiejkolwiek "ideologii nawołującej do przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne".

Zmieniły się również kary. Wcześniej sprawcy musieli liczyć się co najwyżej z grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności najwyżej do 2 lat. Po zmianę karę pozbawienia wolności podniesiono do 3 lat. Sąd nie będzie miał również możliwości zasądzenia lżejszych środków wolnościowych.

Sprawa wzbudziła szereg kontrowersji. Argumentowano, że zmiany są niezgodne z zasadami demokratycznego państwa prawa, a ich stosowanie będzie niejasne. Krytycy podkreślali, że trudno nie tylko o jasną definicję „komunizmu”, ale również „ideologii”, a to może prowadzić do arbitralnych oskarżeń i orzeczeń.

Zwolennicy zmiany zwracali jednak uwagę, że te same zastrzeżenia można mieć w przypadku „faszyzmu” czy „nazizmu”, a w powszechnej ocenie nie ma sprzeciwu wobec zakazów i kar.

Spór ma w Polsce już długa historię. W 2009 roku wniosek o zbadanie nowelizacji Kodeksu karnego złożyła w Trybunale Konstytucyjnym grupa posłów SLD. Ówczesne przepisy zakazywały propagowania "faszyzmu lub innego ustroju totalitarnego albo nawoływanie do nienawiści, np. na tle różnic narodowościowych”. Hasło „komunizm” nie padało w tym kontekście. Według posłów lewicy uchwalone wówczas przepisy były „niezgodne nie tylko z polską konstytucją, ale i Europejską Konwencją Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych”.Trybunał nie zgodził się z tą argumentacją choć ze względu na niejasność sformułowania uznał za niezgodny z konstytucją fragment mówiący o „przygotowaniu do propagowania totalitaryzmu lub nawoływania do nienawiści”.

Co ciekawe, ówczesny Trybunał podkreślił, że przestępstwem nie jest produkcja lub eksponowanie symboli totalitarnych w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej lub naukowej. Taka linia orzecznicza jest konsekwentnie podtrzymywana przez sądy, w myśl zasady, że nie sam przedmiot, ale sposób i intencja jego użycia świadczy o propagowaniu ustroju totalitarnego.

Wątpliwości jednak nie brakuje. Bo jak traktować np. pochwalanie współczesnych Chin, które cały czas odwołują się do ideologii komunistycznej.

„Mao Zedong był zbrodniarzem, który według niektórych szacunków pod względem liczby ofiar przebił nie tylko Hitlera, ale także Stalina. Komunistyczna Partia Chin nigdy nie odcięła się w całości od dorobku Mao. Można wręcz zaryzykować tezę, że za czasów Xi Jinpinga możemy zaobserwować zwrot w stronę totalnej kontroli społeczeństwa przez partię i rezygnacji z niektórych rynkowych reform poprzedników” - zauważa serwis Bezprawnik.

Co więcej – do dziedzictwa włoskiego komunisty Arturo Spinellego odwołuje się (również w dokumentach programowych) Unia Europejska, a główny budynek Parlamentu Europejskiego nazwano na jego cześć.

Jakby tego było mało, w Polsce nadal funkcjonuje Komunistyczna Partia Polski, której nie udało się zdelegalizować ministrowi Zbigniewowi Ziobrze. Sprawa utknęła w Trybunale Konstytucyjnym, który od wielu miesięcy nie wydał w sprawie konstytucyjności działań tej formacji stanowiska. Obecnie partia liczy – jak deklaruje - kilkuset członków.

W internecie funkcjonuje bez przeszkód witryna Czerwony Front odwołująca się wprost do leninizmu. Jednym z zadeklarowanych i aktywnych komunistów jest Michał Nowicki (syn posłanki Wandy Nowickiej), który występuje między innymi w propagandowym Międzynarodowym Radiu Białoruś.

A jak stosowanie przepisu o propagowaniu ustrojów totalitarnych wygląda w naszym regionie. Czy jest to tylko martwy przepis. Bynajmniej – w ubiegłym roku policja prowadziła postępowania w 5 takich sprawach i w jednej na początku bieżącego roku. Zgłoszenia rozpatrywali prokuratorzy z Bydgoszczy, Torunia, Grudziądza i Świecia.