Kresowianie na Śląsku po 1945 roku. Nowy leksykon Instytutu Śląskiego w Opolu

W ostatnich dniach nakładem Instytutu Śląskiego w Opolu ukazał się pierwszy tom leksykonu „Kresowianie na Śląsku po 1945 roku”. Leksykon powstał w ramach szerszego projektu realizowanego w latach 2022-2023 dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Na projekt na projekt ten składało się kilka przedsięwzięć. Pierwszym z nich była ogólnopolska konferencja, która odbyła się w czerwcu 2022 roku. Kolejnym elementem był poświęcony temu samemu tematowi tom „Studiów Śląskich”. Dzięki udziałowi w konferencji licznych związanych z Kresami a mieszkających obecnie na Śląsku uczestników zebrano bazę kontaktów a następnie materiałów. Dało to bazę dla rozpoczęcia prac nad leksykonem.

- Leksykon powstaje w dwóch wersjach, wersji online i w wersji tradycyjnej, papierowej - mówi kierujący projektem wicedyrektor Instytutu Śląskiego dr Krzysztof Kleszcz. - Jeśli idzie o całość badań, to projekt objął obszar całego Śląska. Zebraliśmy w sumie ponad 1000 haseł. W projekcie brało udział 88 osób, zatem było to przedsięwzięcie duże.

Zebrana baza internetowa będzie podstawą do wydawania kolejnych tomów tradycyjnych leksykonu. Pierwszy tom leksykonu zawiera 159 haseł opracowanych przez 35 autorów. Wśród tych haseł przedmiotowych są hasła podstawowe tłumaczące sam temat Kresów i przesiedleń oraz hasła wyjaśniające problemy terminologiczne, które występują w tym zakresie.

- Tom zawiera przedstawienie dziedzictwa kresowego na Śląsku, np. instytucje, które zostały zasilone bądź to materialnie bądź też osobowo przez osoby przybyłe z Kresów - tłumaczy dr Kleszcz.

W pierwszym tomie znajdziemy także 144 hasła biograficzne.

- Osoby, które znajdują się w leksykonie, to osoby, które mają związek z Kresami, a po czterdziestym piątym roku znalazły się na Śląsku. Niekoniecznie oznacza to, że te osoby, które mają związek z Kresami, musiały tam przez długi czas przebywać. Czasami są to osoby, które tam się urodziły i później przyjechały tutaj. Czasami to osoby, które tam się urodziły wcześniej i już na Kresach osiągnęły jakiś sukces, czy też stabilizację zawodową i były osobami. Zauważalny mi wybijającymi się, a potem przesiedliły się na Śląsk. Czasem są to osoby, które urodziły się gdzie indziej, a ukształtowały się zawodowo na Kresach i później się z tymi Kresami związały i powojnie przyjechały na Śląsk - dodaje Krzysztof Kleszcz.

Materiały na kolejne tomy są już zebrane i w Instytucie Ślaskim trwa ich merytoryczne i techniczne opracowywanie. Kolejny jeden lub dwa tomy, w zależności od finansów, ukażą się jeszcze w bieżącym roku.