1 lutego rada powiatu oleskiego przegłosowała na sesji stanowisko, w którym opowiedziała się za pozostawieniem powiatu oleskiego w obecnym kształcie, w granicach województwa opolskiego.
To reakcja na przedwyborcze obietnice PiS-u utworzenia województwa częstochowskiego.
W latach 1975-98 częścią tego województwa było Olesno.
- Nie chcemy kolejnych zmian administracyjnym - mówi starosta oleski Stanisław Belka.
- Chciałam jeszcze zwrócić uwagę na kontekst historyczny: Olesno od początku było związane z Opolszczyzną przez księstwo opolsko-raciborskie, rejencję opolską i województwo opolskie, z wyjątkiem tylko reformy administracyjnej z 1975 roku - mówiła na sesji przewodnicząca rady powiatu Ewa Cichoń, na co dzień dyrektorka Oleskiego Muzeum Regionalnego.
O ile Olesno od dawien dawna należy do Opolszczyzny, to powiat oleski w obecnym kształcie jest świeżym pomysłem. Ma dopiero 17 lat.
Podczas reformy administracyjnej w 1999 roku z powiatu oleskiego odcięto gminę Lasowice Wielkie, a dołączono gminy Praszka i Rudniki, położone na historycznej Ziemi Wieluńskiej.
Historyczny kształt powiatu oleskiego został ukształtowany pod koniec XVIII wieku. W 1782 roku powiat oleski (wówczas jako Kreis Rosenberg, leżący w granicach Prus) obejmował swoim terytorium dwa miasta (Olesno - Rosenberg i Gorzów Śląski - Landsberg) oraz 91 wiosek. Na terenie powiatu było 95 folwarków, 33 szkoły, 83 młyny, 26 kościołów, 5 hut szkła, 6 blichy (miejsca bielenia płótna), 5 wielkich pieców hutniczych, 15 świeżarek i 2 młyny papiernicze.
W powiecie oleskim mieszkało wówczas 18 654 osób. Był to wówczas najludniejszy powiat na północy Opolszczyzny. Namysłowski miał 16,4 tysięcy mieszkańców, kluczborski 15,9 tysięcy, a strzelecki 14,9 tysięcy.
Początkowo powiat oleski należał do Departamentu Bytomskiego, a od 1816 roku do Rejencji Opolskiej.
Były to burzliwe czasy, w których Ziemię Oleską często nawiedzały nieszczęścia: klęska tyfusu, głód, zaraza ziemniaczana.
Majątki ziemskie były najczęściej w posiadaniu arystokratycznych rodów, m.in. książąt von Hohenlohe, hrabiów Donnersmarcków czy von Gaschinów.
Wspólnoty chłopskie były właścicielami majątków tylko w Kadłubie Wolnym i Wolnych Pipach.
Rzemieślnicy zrzeszeni byli w cechach. W_„Księdze cechu cechmistrzów oleskich” zanotowano, że w Oleśnie istniało kilkanaście cechów: garncarski, kapeluśniczy, kowalski, krawiecki, kuśnierski, piekarski, poszewniczy, rzeźniczy, stolarski, sukienniczy, szewski, tkacki, cechmistrzów, niemiecki, płócienniczy, siodlarski i piernikarski.
W połowie XIX wieku 10 procent mieszkańców miasta było rzemieślnikami (303 z 3127 mieszkańców). Wśród fachowców było 26 kapeluszników, 18 kuśnierzy i 16 rzeźników. Do tego kolejnych 440 rzemieślników mieszkało w wioskach.
Na terenie powiatu działały młyny papiernicze w Kniei, Uszycach, Wawrzyńckowskiem i Pawłowicach. Zatrudniały one po 9-10 pracowników.
Huty szkła działały w Bogacicy, Budzowie, Osi, Kozłowicach, Jamach, Radawiu i w Wędryni. Dla hut produkowano węglan potasu w potażarniach w Tułach, Wachowie, Budzowie, Bodzanowicach, Kraskowie, Krzyżanowicach, Świerczu, Sternalicach, Zębowicach, Kozłowicach i Radawiu.
Piece hutnicze wytapiały surówkę w Kucobach, Borkach Wielkich, Kikach, Kuźni Boreckiej, Szumiradzie, Więckowicach, Zębowicach, Kniei, Leśnej, Wachowie, Borowianach, Krzyżanowicach, Gorzowie Śląski, Tułach, Pawłowicach i Zdziechowicach.
Jeszcze w połowie XIX wieku istniało w powiecie 12 kopalni rudy, które łącznie zatrudniały aż 1092 osoby. Rocznie w powiecie oleskim produkowano 9447 ton surówki. Więcej produkowano tylko w powiecie bytomskim.
W drugiej połowie XIX wieku w okręgu katowicki rozwinięto przemysł hutniczy i górniczy, a huty wokół Olesna zamknięto.
W XIX wieku zwiększyła się mocno liczba mieszkańców: w Oleśnie z 1570 do 3250, w Gorzowie Śląskim z 501 do 1105, a w całym powiecie z 21 135 do 40 914 osób.
W drugiej połowie tego stulecia zaczęto budować murowane budynku, w 1854 roku w Oleśnie otwarto szpital miejski, w następnych latach zbudowano szosy i tory kolejowe. Z Olesna do Gorzowa Śląskiego i dalej aż do Zawisny (dzisiaj jest częścią Praszki) kursowała słynna kolejka wąskotorowa Paulinka. Olesno stało się centrum powiatu , o czym świadczy także liczba lokali - w mieście było 8 gospód i 17 wyszynków.
Korzystałem m.in. z książki „Rzeka, która łączy. Historia lokalna powiatu oleskiego”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
