Podsumowanie 2023 r. na rynku owoców. Zbiory były mniejsze, królują jabłka, przybywa czereśni i śliwek

Główny Urząd Statystyczny jak co roku, podsumował zbiory, publikując Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych. Poniżej przyglądamy się tej części raportu, który został poświęcony owocom oraz zaglądamy do analizy ekonomistów.

Specjaliści GUS przewidują, że zbiory owoców z drzew wyniosą ok. 4,4 mln t, a to w porównaniu z wynikiem poprzedniego sezonu oznacza blisko 9-procentowy spadek. Natomiast zbiory owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych szacuje się na niespełna 0,6 mln t, zatem o ok. 6 proc. mniej od zbiorów w 2022 r.

Szacunkowe zbiory GUS dla poszczególnych owoców z drzew prezentują się następująco:

• jabłka - ponad 3,8 mln t, niemal o 9% mniej
• gruszki - 79 tys. t, tj. o 2% mniej
• śliwki - 126 tys. t, 5% mniej
• wiśnie - 168 tys. t, czyli o ponad 8% mniej
• czereśnie- 69 tys. t, 10% mniej
• brzoskwinie, morele i orzechy włoskie — niespełna 20 tys. t, czyli o ok. 10% mniej niż przed rokiem.

Zbiory pozostałych owoców z drzew wyniosły prawie 3 tys. t, i były zbliżone do wyniku uzyskanego w 2022 r.

Rzeczoznawcy GUS wskazują na 2 główne powody spadku zbiorów. Za słabsze wyniki 2023 roku mają odpowiadać przede wszystkim trudne warunki pogodowe w trakcie wegetacji oraz ograniczone stosowanie nawozów i ochrony roślin na wielu plantacjach. Do drugiego z czynników przyczynił się wzrost kosztów środków produkcji.

GUS: Produkcję porzeczek ogółem (czarnych i kolorowych łącznie) oszacowano na niespełna 130 tys. t, czyli o 11% mniej niż w 2022 r. Czynnikiem ograniczającym owocowanie, podobnie jak w zeszłym roku, był silny opad kwiatów, a następnie zawiązków wywołany suszą.

Zbiory poszczególnych owoców miękkich w 2023 roku szacunkowo wyniosły:

• maliny - 96 tys. t, o 8% mniej
• porzeczki czarne - ponad 91 tys. t, tj. o ok. 10% mniej
• borówka wysoka - niespełna 62 tys. t, prawie o 4% mniej
• truskawki - 180 tys. t, o ok. 3% mniej
• agrest - ponad 8 tys. t, o 15% mniej.

Zbiory pozostałych owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych w sadach zostały ocenione przez GUS na 90 tys. t, czyli na zbliżonym poziomie z roku ubiegłego. Największy udział w tej grupie ma aronia i jagoda kamczacka.

Analitycy banku Credit Agricole w branżowym raporcie Agro Mapa zima 2023 rozkładają polski rynek owoców na proporcje, by pokazać, jak duży wycinek stanowią owoce z sadów jabłoniowych.

W przypadku owoców z drzew niekwestionowanym liderem pozostają jabłka, które odpowiadają za ok. 89,5% całkowitej produkcji (średni udział za ostatnie 3 lata). Kolejne miejsca zajmują odpowiednio wiśnie (3,8%), śliwki (2,8%), gruszki (1,7%) i czereśnie (1,5%). Udział pozostałych owoców z drzew takich jak brzoskwinie, morele czy orzechy włoskie jest marginalny.

Lider jest niekwestionowany, jednak obserwatorzy rynku odnotowują, że produkcja czereśni i śliwek rośnie w ostatnich latach wyraźnie silniej na tle pozostałych gatunków owoców, co wynika zarówno ze wzrostu powierzchni sadów, jak i wyższego plonowania.

Wzrost powierzchni sadów w przypadku czereśni i śliwek stanowi jednak wyjątek na tle innych plantacji, na ogół całkowita powierzchnia sadów w Polsce obniża się sukcesywnie. Rosnąca wydajność rekompensuje mniejszy areał.

Rośnie znaczenie Polski w unijnej produkcji owoców z drzew.

- W ostatnich latach Polska zwiększyła swój udział w unijnej produkcji wiśni i jabłek, wzmacniając swoją pozycję największego producenta. Silny wzrost udziału został odnotowany również w przypadku wspomnianych wyżej czereśni i śliwek, co w przypadku czereśni pozwoliło awansować Polsce na 4. miejsce pod względem ich produkcji - podaje Credit Agricole.

Produkcja owoców z krzewów i plantacji jagodowych jest silniej zdywersyfikowana niż produkcja owoców z drzew. Największy udział w produkcji mają truskawki i porzeczki (odpowiednio 28,0% i 25,6% - średni udział za ostatnie 3 lata). Warto jednak odnotować, że ich udziały wyraźnie zmniejszyły się w ostatnich latach na rzecz malin (19,2%), borówek (10,0%), a także pozostałych owoców takich jak aronia, orzechy laskowe, jeżyny, winorośl czy jagody kamczackie.

Źródła: GUS, Credit Agricole