Expose Andrzeja Buły, nowowybranego marszałka województwa opolskiego

Po roku sprawowania zaszczytnej funkcji marszałka województwa opolskiego ponownie staję przed państwem, radnymi, mieszkańcami województwa opolskiego. Ten rok był dla mnie ogromnym doświadczeniem. Utwierdził mnie też w przekonaniu o wyjątkowości naszego regionu i czasu w którym żyjemy. Dziś z całą odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że przed nami cztery lata wyzwań. To być może będą najważniejsze dla dalszego rozwoju regionu lata w ostatnich dziesięcioleciach.

Stajemy bowiem przed ogromnym wyzwaniem, ale i szansą. Mamy ambitne plany, a co ważniejsze blisko 10 miliardów złotych, które musimy zainwestować w region w ramach kontraktu terytorialnego i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020. Jeśli dodamy do tego potężna wartą ponad 11 mld zł rozbudowę elektrowni Opole, to otrzymamy ogromną kwotę jaka zostanie zainwestowana w nasz region.

Celowo mówię o inwestowaniu, o mądrym inwestowaniu. Czas wyścigów w wydawaniu pieniędzy unijnych minął. Teraz musimy mądrze zainwestować, by zbudować podwaliny pod dalsze funkcjonowanie regionu po roku 2020, gdy strumień pieniędzy unijnych płynący do Polski będzie znacznie mniejszy. Patrząc na nowe inwestycje, zwłaszcza w nowe budynki, mury, powinniśmy zastanowić się, czy w przyszłości przyniosą one dodatkowe wpływy do budżetu, czy będą w stanie same się utrzymać.

Największym kapitałem opolskiego są ludzie. Sukces ostatnich lat jaki odniósł nasz region jest niezaprzeczalny, jest sukcesem nas wszystkich. Teraz chodzi o to, by był odczuwalny przez jak najszerszą grupę mieszkańców województwa.

Dlatego w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020 jednym z głównych celów jaki chcemy zrealizować to program Specjalnej Strefy Demograficznej pod nazwą "Opolskie dla rodziny". To zbiór działań których celem jest powstrzymanie wyludniania się regionu. Tak jak nie ma jednego powodu dla którego region się wyludnia, tak nie ma jednego skutecznego sposobu, by zatrzymać młodych ludzi w kraju, by rodziło nas się więcej.

Stąd "Opolskie dla rodziny" to szereg działań skierowanych do mieszkańców: od momentu narodzin, poprzez okres edukacji, wejścia w rynek pracy, po działania skierowane do naszych seniorów. To bardzo dobry, pionierski program, wysoko oceniany w kraju. To będzie także nasze narzędzie do starania się o pieniądze dla regionu na poziomie krajowym. Bo taki cel powinniśmy sobie stawiać, by pieniądze unijne które już mamy pomnażać.

Teraz przed nami czas wytężonej pracy, by nasze pomysły, przełożyć na projekty i konkretne działania skierowane do ludzi. A stawiamy przed sobą ambitne cele. Opisałbym je jako historię życia każdego z nas. Od narodzin po jesień życia.

Kobiety w ciąży, a także w okresie poporodowym będą mogły liczyć na wsparcie, od szkół rodzenia, po edukację młodych matek i szczepienia dla dzieci.

Dzieci to przyszłość naszego regionu. Już na etapie przedszkolnym wesprzemy ich edukację poprzez dodatkowe zajęcia, nie tylko językowe, muzyczne, ale np. logopedyczne. Będą pieniądze na zakładania żłobków, czy przedszkoli. Mamy już doświadczenia i pierwsze sukcesy. Nowatorski projekt "opolska niania" daje bezrobotnym szansę na zdobycie kwalifikacji opiekuna do dzieci i znalezienie pracy, a młodym matkom możliwość powrotu do pracy. To skuteczny /efektywny/ projekt, który będziemy kontynuować w najbliższych latach.

To ludzie i wiedza będą stanowić największą wartość/kapitał w najbliższych latach. W edukację dzieci musimy inwestować i to już od najmłodszych lat. Dlatego na szkolnictwo od szczebla podstawowego do ogólnokształcącego przeznaczymy 20 mln euro, będą to pieniądze na dodatkowe zajęcia związane nie tylko z nauką języka, czy zajęciami kulturalnymi, ale nauką przedsiębiorczości.

Opolska szkoła musi przygotowywać naszą młodzież do pracy. Stąd kolejny projekt będzie skierowany do uczniów szkół zawodowych (22 mln euro), by poprzez staże i szkolenia w przedsiębiorstwach nauczyli się zawodu, by płynnie weszli na rynek pracy. To będzie kontynuacja naszych działań już realizowanych w ramach projektu "Opolskie szkolnictwo zawodowe bliżej runku pracy", w którym biorą udział wszystkie zespoły szkół zawodowych w regionie. Kojarzymy szkolnictwo zawodowe z przedsiębiorstwami, a nasi uczniowie zdobywają doświadczenie nie tylko w opolskich, ale i światowych firmach począwszy od mercedesa.

Powiem tak: jestem dumny z naszej młodzieży, a także z ich wychowawców, nauczycieli, rodziców. Mówię to na podstawie opinii jakie spływają do nas z całej Europy, regionu, gdzie nasza młodzież ma staże. To tylko przekonuje mnie o słuszności naszych działań. A także o potencjale jaki drzemie w naszym regionie, w naszych mieszkańcach.

Nie wyobrażam sobie rozwoju województwa, bez rozwoju opolskich uczelni. O docenieniu ich roli świadczy fakt, że w ostatnich latach zostały one wsparte blisko 200 milionami złotych z pieniędzy unijnych. Co roku ich mury opuszczają tysiące absolwentów. Naszą ambicją jest, by pozostali w naszym regionie.

Cel ten jednak uzyskamy tylko we współpracy uczelni, samorządów, przedsiębiorców. Urząd nawet wsparty milionami euro, jeśli nie znajdzie partnerów w uczelniach, przedsiębiorcach, sam niewiele zdziała. Stąd jeszcze raz proszę zwłaszcza przedsiębiorców o współudział w projektach edukacyjnych. A mamy już pierwsze efekty naszych wspólnych projektów. Dużą popularnością wśród absolwentów, ale także naszych przedsiębiorców cieszy się "Opolski program stażowy dla absolwentów". Do projektu zakwalifikowano 366 osób oraz 244 podmioty gospodarcze, mamy już przykłady osób, które zostały zatrudnione w firmach w których odbywały staże. Będzie ten projekt kontynuowany także w kolejnych latach.

W nowej perspektywie mamy na staże 40 mln euro z programu krajowego POWER.
Naszym celem powinno być powiązanie uczelni z przedsiębiorstwami. To właśnie z tej współpracy powinny rodzić się innowacyjne rozwiązania, które stanowią o konkurencyjności gospodarki. Mamy na ten cel zabezpieczone ponad 70 mln euro. Przedsiębiorcy to istotny podmiot dla rozwoju regionu, bez którego nie uda nam się odnieść sukcesu. W najbliższych latach dla opolskich przedsiębiorców w różnych działaniach przewidziany jest blisko miliard złotych!

Mamy najniższe od 2008 roku bezrobocie, mimo to sięga ono 11,7 proc. Z drugiej strony mamy rekordową ilość ofert pracy, a przedsiębiorstwa szukają fachowców.

Pamiętamy także o osobach powyżej 30 roku życia które nie potrafią się odnaleźć na rynku pracy. Będziemy poprzez szkolenia, przekwalifikowania, staże w firmach starali się dać im szansę na znalezienie zatrudnienia.

Starzejące się społeczeństwo to nie tylko problem, ale raczej wyzwanie, wręcz szansa.
Polska, opolskie, potrzebuje rewitalizacji, ale nie rozumianej tylko jako remonty starych kamienic, czy placów. Powinniśmy już pójść krok dalej. Każde działanie powinno być powiązane z ludźmi. Stąd nacisk na poprawę infrastruktury społecznej dla osób starszych, niepełnosprawnych. Od działań podstawowych, po budowę i wyposażenie dla nich mieszkań.

W ramach programu "Opolskie dla rodziny" mamy zabezpieczone pieniądze na wsparcie zakładania domów seniora. Są też działania skierowane bezpośrednio do seniorów w postaci bezpłatnych badań, czy rehabilitacji.

Każdy z nas wie, że najważniejsze jest zdrowie. W ostatnich latach poczyniliśmy wiele inwestycji w służbie zdrowia, mamy dostęp do nowoczesnych technologii. Mamy bazę i fachowców, naszym celem powinno być skrócenie kolejek do specjalistów, by chory nie musiał czekać na zabieg, czy operację. Przy wsparciu pieniędzy unijnych chcemy walczyć z chorobami cywilizacyjnymi, zawodowymi.

W kontrakcie terytorialnym i Regionalnym Programie Operacyjnym mamy zapisane blisko 10 mld zł na inwestycje o znaczeniu regionalnym i krajowym.

Będziemy wsparci pieniędzmi nie tylko budżetu państwa, ale i unijnymi zarówno na poziomie regionalnym ale i krajowym. Zostaną zrealizowane strategiczne inwestycje dla infrastruktury transportowej regionu. To ona stanowi krwiobieg gospodarki.

Ponad 1,2 mld zł zostanie zainwestowanych w Odrę, to pierwsze od lat tak duże pieniądze na poprawę żeglowności rzeki, która ma ogromne znaczenie dla rozwoju opolskiej gospodarki.
Będziemy kontynuować inwestycje w kolej. Około 370 mln euro zostanie zainwestowanych w modernizację linii Opole-Kędzierzyn-Koźle. Nie zapominamy także o lokalnych połączeniach Opole-Kluczbork, Opole - Nysa, Nysa-Brzeg, mamy zabezpieczone pieniądze na zakup nowoczesnego taboru.

Pendolino na opolskich torach to już nie marzenie, to rzeczywistość. Dlatego warto mieć marzenia i je realizować.

Udało nam się przekonać Komisję Europejską do kolejnych inwestycji w opolskie drogi. Mam tu na myśli obwodnice: Nysy, Niemodlina, Kędzierzyna-Koźla, Myśliny, Malni i Choruli. Zmodernizujemy drogę na osi północ-południe numer 454. Powstaną obwodnice Dobrzenia Wielkiego i Czarnowąsów.

Bardzo ważną częścią Opolszczyzny jej gospodarki, są obszary wiejskie i rolnictwo. Stąd blisko połowę z miliarda euro jakie mamy na najbliższe lata w regionalnym programie przeznaczymy na działania i inwestycje na obszarach wiejskich. Zależy nam bowiem na zrównoważonym rozwoju regionu.

Dla każdego z nas bardzo ważne jest bezpieczeństwo, także te przeciwpowodziowe.
W ostatnich pięciu latach za blisko 200 mln zł wykonaliśmy zabezpieczenia przeciwpowodziowe. Zalanie w tym roku Głuchołaz pokazało, że żywioł wciąż jest niebezpieczny. W najbliższych latach planujemy budowę polderu z Żelaznej, zbiornika w Racławicach Śląskich, polder w Kątach Opolskich, zakończymy budowę obwałowań w gm. Dobrzeń Wielki.

Naszych ambitnych celów nie zrealizujemy bez wsparcia instytucji, samorządów, ale także trzeciego sektora, organizacji pozarządowych. Liczymy na ich współprace, oferując pomoc. Pracujemy nad stworzeniem Opolskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego dla organizacji pozarządowych, grup nieformalnych, samopomocowych. Docelowo taki punkt na powstać w każdym powiecie. Organizacje pozarządowe nie będą w stanie sięgnąć po pieniądze unijne jeśli przynajmniej na starcie im nie pomożemy. Trzeci sektor z każdym rokiem będzie poważniejszym i niezbędnym partnerem dla samorządów.

Liczymy, że takim partnerem będą także jednostki kultury. Inwestowaliśmy i inwestujemy w kulturę. Filharmonia, teatr, muzea będą otrzymywały dotacje z budżetu województwa. Chcemy jednak, by część pieniędzy pozyskiwały z innych źródeł, w tym z pieniędzy europejskich. To jest możliwe. Zmiana myślenia musi nastąpić nie tylko w samym urzędzie marszałkowskim, ale i jednostkach mu podległych. Zmusza nas do tego rzeczywistość. Zmniejszające się w całym kraju, nie tylko w opolskim, wpływy z podatków, to wieloletni trend.
Będę podejmował działania w celu wspierania opolskiego sportu ze szczególnym uwzględnieniem sportu dzieci i młodzieży.
Planuję stworzenie partnerskiego modelu finansowania zadań z wykorzystaniem wielu źródeł wsparcia z budżetów: województwa, powiatów i gmin oraz programów i projektów MSiT.

Naszym celem jest zapewnienie stabilności realizacji zadań systemowych poprzez: system sportu młodzieżowego, szkolenie kadr wojewódzkich, oraz upowszechnianie sportu dzieci i młodzieży.

By zrealizować te ambitne cele, musimy zabezpieczyć pieniądze na wkłady własne do projektów unijnych. Przede wszystkim musimy się rozwijać. Obecna kadencja rozpoczyna się od wyzwania budżetowego, jakim jest projekt budżetu na 2015 rok. W stosunku do budżetu z poprzedniego roku plan dochodów jest niższy o ok. 80 mln zł, a plan wydatków jest zmniejszony o 100 mln.

Oznacza to konieczność szukania alternatywnych rozwiązań organizacyjnych, które skutkować będą ograniczeniem kosztów, zwłaszcza finansowanych ze środków własnych.

Problem dotyczy wszystkich naszych jednostek finansowanych z budżetu, w tym również Urzędu Marszałkowskiego, gdzie koszty funkcjonowania finansowane ze środków własnych muszą zmaleć o 20 proc. Pierwsza informacja na ten temat podana została dyrektorom wszystkich jednostek i dyrektorom departamentów w sierpniu. Od tego właśnie dnia był czas na podjęcie działań dostosowawczych przez poszczególnych dyrektorów.

Samorząd województwa nie ma możliwości zwiększania wpływów z podatków do budżetu województwa, nie chcemy się też zadłużać. Wybraliśmy trzecią drogę, czyli oszczędzanie i jednoczesne inwestowanie. To wielkie wyzwanie. Ale warte podjęcia, bo jeszcze większe i ważniejsze wyzwania stoją przed nami.

W ich realizacji liczymy na współpracę samorządów wszystkich szczebli. Szczególnie miasta Opola. Nie będzie rozwoju opolskiego, bez rozwoju miasta Opola. To lider i ważny ośrodek decyzyjny w województwie. Musi on pełnić rolę służebną w stosunku do regionu. Ważnymi partnerami w realizacji stojących przed nami wyzwań są także liderzy subregionów, Kędzierzyn-Koźle, Nysa, Brzeg i Kluczbork.
W tym wyzwaniu jakim jest dalszy rozwój regionu chcemy dać szansę rozwoju i zaktywizować, jak największą grupę mieszkańców. By ten sukces, który osiągniemy, był sukcesem nas wszystkich.