Kościół Zbawiciela to najstarszy zabytek w Kluczborku, pamięta średniowieczne czasy założenia miasta nad Stobrawą. XIV-wieczna świątynia składa się z dwóch brył:
- prezbiterium z XIII wieku w stylu wczesnogotyckim,
- wieży w części zachodniej, dobudowanej w XIV wieku.
Przy czym należy pamiętać, że w XIV stuleciu zbudowany został kościół murowany. Drewniana świątynia stała w Kluczborku już w XIII wieku, kiedy założone zostało miasto.
Stojący na placu Gdacjusza, tuż przy kluczborskim rynku, zabytkowy kościół na co dzień jest zamknięty.
- Kościół Chrystusa Zbawiciela można zwiedzać po umówieniu. Zapraszam też gorąco na nasze koncerty organowe ze wspaniałą muzyką - mówi ks. Mateusz Łaciak, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kluczborku.
Zobaczcie, jak XIV-wieczny Kościół Zbawiciela w Kluczborku wygląda w środku:
Jaka jest historia Kościoła Zbawiciela w Kluczborku
Kluczbork niedawno świętował 770-lecie założenia. Prawo lokacyjne na założenie osady na prawie niemieckim Kluczbork otrzymał w 1253 roku zakon krzyżowców. Właśnie od tego zakonu nowo założony gród otrzymał nazwę Cruceburg. Prawa miejskie nadano w roku 1274.
W XIV wieku w miejsce drewnianej świątyni wzniesiono murowany kościół Zbawiciela. Najstarsza wzmianka źródłowa o tej świątyni pochodzi z 1298 roku. Wtedy to książę Henryk IV Głogowski przekazał kościół pod patronat krzyżowców.
Zbudowany w średniowieczu wieku Kościół Zbawiciela był oczywiście początkowo świątynią katolicką. Dziesięć lat po wystąpieniu Marcina Lutra reformacja dotarła jednak także do Kluczborka. Dowodem tego było właśnie przejcie w 1527 roku kościoła farnego przez luteran.
Kościół Zbawiciela zbudowany został z polnych kamieni (jedynie przy okna mury są z cegły).
Pierwsza wzmianka o Kluczborku/ Cruceburgu pojawiła się w roku 1295. Już trzy lata później książę Henryk IV Głogowski oficjalnie przekazał świątynię pod patronat krzyżowcom z Wrocławia.
W 1527 roku kościół został przejęty przez luteran, ale wiadomości o czasach Reformacji w Kluczborku mamy niewiele.
- Hasła reformacyjne docierają do Kluczborka stosunkowo wcześnie, bo już pod koniec 1518 roku. Wzbudziły zainteresowanie wśród szlachty i mieszczan- pisze ks. Henryk Schröder, były proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kluczborku, w książce „Kościoły ewangelickie ziemi kluczborskiej”.
Wiadomo też, że regularne nabożeństwa ewangelickie odbywały się w kluczborskim Kościele Zbawiciela od 1528 roku, mimo iż wtedy nie było jeszcze na miejscu proboszcza.
Pierwszymi ewangelickimi duchownymi w Kluczborku byli: Nicolaus (w latach 1532-1549), Michael Schulz (1549-1556) i Peter Schwartz (1556-1561). Pierwszym stałym proboszczem parafii ewangelickiej został pastor Georg von Stosch (w latach 1558-1588).
W 1536 roku Kluczbork dostał się pod panowanie książąt brzeskich. Byli oni wyznawcami luteranizmu, a zgodnie z panującą wówczas zasadą „Cuius regio - eius religio” (czyj kraj - tego religia), mieszkańcy Kluczborka musieli przyjąć religię wyznawaną przez ich władców.
Zmianie panującego wyznania sprzeciwiali się oczywiście krzyżowcy, a także część kluczborskiej arystokracji.
W lipcu 1556 roku książę Grzegorz wysłał do Kluczborka mistrza wrocławskiego zakonu krzyżowców, który miał ustalić granice wyznaniowe. Rozmowy trwały niemal do końca września. Ustalono, że oprócz Kluczborka na luteranizm przejdą także niemal wszystkie okoliczne wioski.
Katolickie pozostały trzy miejscowości: Kuniów, Kujakowice Górne i Dolne oraz Łowkowice.
Kościół Zbawiciela po 1527 roku jeszcze raz wrócił do rąk katolików, ale tylko na 7 lat.
Po śmierci ostatniego Piasta Śląskiego Jerzego Wilhelma w 1675 roku Kluczbork przeszedł we władanie katolickiego cesarza austriackiego Leopolda I. Kluczborski pastor Ludwik Conradi został wypędzony, a Kościół Zbawiciela w latach 1700-1707 był znowu katolicki.
Kluczborscy ewangelicy ponownie przejęli świątynię w 1708 roku po konwencji w Altranstädt. Na mocy ugody podpisanej przez króla Szwecji Karola XII i cesarza niemieckiego Józefa I ewangelicy odzyskali na Śląsku w sumie 121 kościołów.
Jaki jest najcenniejszy zabytek w Kluczborku
Kościół Zbawiciela w Kluczborku znajduje się tuż obok kluczborskiego rynku:
Polskie skarby UNESCO: Odkryj 5 wyjątkowych miejsc
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
